*عروسی پیرشالیار*

 مراسم عروسی پیرشالیار مهمترین مراسم آیینی شهر هورامان تخت می‌باشد.این مراسم طی دو روز در دومین چهارشنبه و پنج‌ شنبه‌ی بهمن‌ماه برگزار می‌شود. اهالی خود شهر و مهمانانی که از دیگر نقاط استان و کشور برای دیدن مراسم می‌آیند، بعد از نماز عصر در جلوی خانه‌ی پیرشالیار جمع می‌شوند و منتظر شروع مراسم می‌شوند. با شروع مراسم، فضای مناسبی جهت ذکر و سماع بین مردم باز می‌شود و گروه دف‌زن‌ ها که بین پنج تا ده نفر می‌باشند مستقر می‌شوند.اهالی دست در دست هم به صورت حلقه زنجیر انداخته و با ریتم دف شروع به ذکر و سماع می‌ نمایند. در این مراسم کسانی که در حلقه‌ی ذکر هستند پایی را به جلو پایی دیگر به عقب می‌برند و به این صورت حلقه را دور می‌زنند.ریش سفیدان شهر در اول صف و بقیه‌ی مردم در ادامه با ریتم دف،پاها را به جلو عقب برده و سرها را تکان می‌دهند. گاهی اوقات گروه دف‌زن‌ ها اشعاری را به زبان کردی و بیشتر با گویش هورامی در مدح پیامبر اکرم (ص) و کرامات پیرشالیار می‌ خوانند که خود بر زیبایی مراسم می‌افزاید. هزاران نفر در این مراسم نظاره‌ گر هستند و کلیه‌ی پشت با‌مهای اطراف مملوء از کسانی می‌ شود که از راه دور و نزدیک جهت تماشای مراسم به شهر هورامان تخت آمده‌اند. با نزدیک شدن غروب آفتاب گروه دف‌زن‌ ها از کار باز می‌ ایستند و بدین وسیله پایان مراسم آن روز اعلام می‌ شود. روز بعد نیز مراسم در همین زمان ادامه پیدا می‌کند. لازم به ذکر است در گذشته عروسی پیرشالیار هم‌ چنان که از اسم آن بر می‌آید مراسمی شادی‌ آور بوده که هر ساله جهت یادبود مراسم عروسی مقدس پیرشالیار با دختر مریض یکی از پادشاهان بخارا که به واسطه‌ی کرامت پیر بهبود یافته بود(اشاره به موضوع كرامات پيرشاليار در اين وبلاگ)، انجام می‌شده است. در مراسم عروسی پیرشالیار مردم دست در دست همدیگر به پایکوبی و شادی می‌ پرداختند که دست در دست انداختن و وجود سرچوپی در این مراسم گواه این مدعاست. اما امروزه این مراسم بیشتر جلوه‌ی مذهبی پیدا نموده و دراویش زیادی از مناطق مختلف به هورامان آمده که به ذکر و سماع مذهبی می‌پردازند.اهالی در این دو روز به مزار پیرشالیار که در انتهای شهر می‌ باشد مراجعه نموده تا فاتحه‌ ای بخوانند و راز و نیازی داشته باشند.

رسم شه و نیشت

بعد از اتمام مراسم عروسی پیرشالیار در روز پنج‌ شنبه، همان شب در خانه‌ی پیرشالیار در دو نوبت مردانه و زنانه مراسمی تحت عنوان شه‌و نیشت برگزار می‌شود. مردان از ساعت حدود 7 تا 9 شب و زنان بعد از آن در خانه‌ی پیرشالیار حضور پیدا می‌کنند. مراسم شه‌و نیشت در واقع نشست روحانیون،تحصیل‌ کرده‌ ها،‌اهل قلم،شاعران و قشرهای مختلف مردم اسنکه با سخنرانی و خواندن شعر در وصف پیرشالیار، ارادت خود را به این پیر فرزانه ابراز می‌کنند. بعد از خوردن شام که آش هلوشین است مراسم دف‌ نوازی نیز صورت می‌گیرد که دراویش نیز در آن حضور دارند. در خاتمه‌ زیروان‌ ها زیره کلاش (نوعی پاپوش محلی هورامان) و نیز تسبیحهای پيرشاليار را از جعبه‌ ای بیرون آورده و بین مردم می‌ گردانند.

*رسم تربی*

این مراسم در جمعه‌ ی هفته‌ ی بعد مراسم عروسی پیرشالیار یعنی در جمعه‌ ی هفته‌ ی سوم بهمن‌ ماه برگزار می‌ شود. رسم تربی در واقع همان سر خاک رفتن است. در این مراسم اهالی نانی محلی به اسم «گیته مه‌ژگی» را پخت و تهیه می‌ نمایند که در روز جمعه مورد نظر،نان‌ ها را در دستمالی گذاشته و به آرامگاه پیرشالیار که قبرستان اصلی شهر هم در جوار آن است می برند. قسمتی از این نانها برای فامیل و آشنا در روستاهای اطراف فرستاده می‌شود و مابقی در مراسم تربی مورد استفاده واقع می‌شود. در صبح روز جمعه مردم دستمال‌ های نان‌ شان به دست گرفته و راهی مزار سه تن از بزرگان هورامان می‌ شوند. اهالی طول مسیر را با نواختن دف و آوای الله الله می‌ پیمایند و هنگامی که بر سر مزار پیرشالیار می‌ رسند تمام نان‌ ها را یک‌ جا جمع نموده و پس از قصیده‌ خوانی و دف‌ نوازی،نان‌ ها را به فردی که مسئولیت کار را بر عهده دارد داده تا آن را میان اهالی شهر تقسیم کند.

*رسم کومسا*

مراسم کومسا در نزدیک‌ ترین جمعه به 15 اردیبهشت از اول صبح شروع می‌شود. این مراسم ریشه در انجمن ریش‌ سفیدان گذشته دارد. در گذشته در چنین روزی بزرگان هورامان جهت برنامه‌ ریزی امورات منطقه دور هم جمع می‌ شدند. اهالی بر این اعتقادند که پیرشالیار بنیانگذار چنین انجمنی بوده است. به دلیل طبیعت بسیار زیبای هورامان در فصل بهار، هزاران نفر از مردم منطقه و دیگر شهرهای کشور، جهت دیدن مراسم به شهر هورامان تخت می‌ آیند. مردم منطقه صبح زود راهی مزار پیرشالیار می‌شوند و پس از جمع شدن، ماموستای هورامان نطقی ایراد می‌کند. سپس قصیده‌ خوانی شروع می‌ شود که محتوای مذهبی داشته و بسیاری از آنها در مدح پیامبر (ص) و پیرشالیار است. در ادامه دف‌ نوازی و ذکر دروایش از جمله‌ ی برنامه‌ های آن روز است. از دیگر جلوه‌ های این مراسم،رسم شکستن سنگ است. قطعه‌ سنگی در اطراف مزار پیرشالیار وجود دارد که بنا بر اعتقاد اهالی هورامان، هر مقدار از آن شکسته شود سال دیگر سبز شده و جای آن را می‌گیرد. مردم در این روز با سنگ‌ های دیگری که در محوطه یافت می‌شود بر روی این سنگ سفید زده و مقداری که از آن جدا می‌شود را همراه خود جهت تبرک به خانه می‌برند. مراسم کومسا تا نهار به طول می‌ انجامد و مردم نهار را نیز با توجه به طبیعت جلوه نما و زیبای هورامان همان‌ جا صرف می‌ نمایند. غذاهایی که در این روز پخته و صرف می‌شوند بیشتر دلمه و نوعی نانى محلی به نام کَلانه است. پس از صرف نهار مراسم به پایان می‌ رسد و اهالی به خانه‌ های خود بر می‌ گردند.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: